Arita Ware/ka: Difference between revisions
Created page with "* თეთრი ფაიფურის ძირი" |
Updating to match new version of source page |
||
(3 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
Line 1: | Line 1: | ||
<languages /> | <languages /> | ||
== მიმოხილვა == | == მიმოხილვა == | ||
'''არიტას ნაკეთობები''' (有田焼, არიტა-იაკი) იაპონური ფაიფურის ცნობილი სტილია, რომელიც XVII საუკუნის დასაწყისში ქალაქ არიტაში წარმოიშვა, რომელიც კიუშუს კუნძულზე, საგას პრეფექტურაში მდებარეობს. ცნობილია თავისი დახვეწილი სილამაზით, ნაზი მოხატულობითა და გლობალური გავლენით, არიტას ნაკეთობები იაპონიის ერთ-ერთი პირველი ფაიფურის ექსპორტი იყო და ხელი შეუწყო აღმოსავლეთ აზიური კერამიკის შესახებ ევროპული აღქმის ჩამოყალიბებას. | '''არიტას ნაკეთობები''' (有田焼, არიტა-იაკი) იაპონური ფაიფურის ცნობილი სტილია, რომელიც XVII საუკუნის დასაწყისში ქალაქ არიტაში წარმოიშვა, რომელიც კიუშუს კუნძულზე, საგას პრეფექტურაში მდებარეობს. ცნობილია თავისი დახვეწილი სილამაზით, ნაზი მოხატულობითა და გლობალური გავლენით, არიტას ნაკეთობები იაპონიის ერთ-ერთი პირველი ფაიფურის ექსპორტი იყო და ხელი შეუწყო აღმოსავლეთ აზიური კერამიკის შესახებ ევროპული აღქმის ჩამოყალიბებას. | ||
Line 7: | Line 8: | ||
* თეთრი ფაიფურის ძირი | * თეთრი ფაიფურის ძირი | ||
* კობალტის ლურჯი მინანქრის ქვეშ შეღებვა | |||
* | |||
* მოგვიანებით, მრავალფეროვანი მინანქრის მინანქრები (''aka-e'' და ''kinrande'' სტილები) | |||
* | |||
< | <span id="History"></span> | ||
== | == ისტორია == | ||
=== წარმოშობა 17-ე საუკუნის დასაწყისში === | |||
არიტას ნაკეთობების ისტორია იწყება კაოლინის, ფაიფურის ძირითადი კომპონენტის, აღმოჩენით, არიტას მახლობლად, დაახლოებით 1616 წელს. ამბობენ, რომ ეს ხელობა კორეელმა მეთუნემ „ი სამ-პიონგმა“ (ასევე ცნობილი როგორც კანაგაე სანბეი) შემოიტანა, რომელსაც მიეწერება იაპონიის ფაიფურის ინდუსტრიის დაარსება კორეაში იაპონელების შემოსევების (1592–1598) დროს იძულებითი მიგრაციის შემდეგ. | |||
=== ედოს პერიოდი: პოპულარობის აღზევება === | |||
მე-17 საუკუნის შუა პერიოდისთვის არიტას ნაკეთობები ფუფუნების საგნად ჩამოყალიბდა როგორც ქვეყნის შიგნით, ასევე მის ფარგლებს გარეთ. იმარის პორტის გავლით, ნიდერლანდების აღმოსავლეთ ინდოეთის კომპანია (VOC) მას ევროპაში ექსპორტზე ატარებდა, სადაც ის ჩინურ ფაიფურს კონკურენციას უწევდა და დიდი გავლენა მოახდინა დასავლურ კერამიკაზე. | |||
=== მეიჯის პერიოდი და თანამედროვე დრო === | |||
== | არიტას მეთუნეები მეიჯის ეპოქაში ცვალებად ბაზრებს ეგუებოდნენ და დასავლურ ტექნიკასა და სტილებს იყენებდნენ. დღესაც არიტა ფაიფურის წარმოების ცენტრად რჩება, სადაც ტრადიციული მეთოდები თანამედროვე ინოვაციებთან არის შერწყმული. | ||
< | <span id="Characteristics_of_Arita_Ware"></span> | ||
== | == Arita Ware-ის მახასიათებლები == | ||
< | <span id="Materials"></span> | ||
=== | === მასალები === | ||
* კაოლინის თიხა იზუმიამას კარიერიდან | |||
* | |||
* მაღალ ტემპერატურაზე, დაახლოებით 1300°C ტემპერატურაზე გამოწვისას | |||
* | |||
* გამძლე, ვიტრიფიცირებული ფაიფურის კორპუსი | |||
* | |||
=== დეკორატიული ტექნიკა === | |||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
! | ! ტექნიკა !! აღწერა | ||
|- | |- | ||
| | | მინანქრის ქვეშ ლურჯი (სომეცუკე) || შეღებილია კობალტის ლურჯით მინანქრისა და გამოწვის წინ. | ||
|- | |- | ||
| | | მინანქრის ქვეშ მინანქრის მინანქარი (აკა-ე) || წასმულია პირველი გამოწვის შემდეგ; მოიცავს ნათელ წითელ, მწვანე და ოქროსფერ ფერებს. | ||
|- | |- | ||
| | | კინრანდეს სტილი || შეიცავს ოქროს ფოთლებს და დახვეწილ ორნამენტებს. | ||
|} | |} | ||
=== მოტივები და თემები === | |||
ტიპიური დიზაინები მოიცავს: | |||
* ბუნება: პეონები, წეროები, ქლიავის ყვავილები | |||
* ფოლკლორული და ლიტერატურული სცენები | |||
* გეომეტრიული და არაბესკული ნიმუშები | |||
* ჩინური სტილის პეიზაჟები (ექსპორტის ადრეული ფაზის დროს) | |||
< | <span id="Production_Process"></span> | ||
== | == წარმოების პროცესი == | ||
=== 1. თიხის მომზადება === | |||
=== 1. | კაოლინი მოიპოვება, დაქუცმაცდება და რაფინირდება ფაიფურის დასამუშავებელი კორპუსის ორგანიზაცია. | ||
=== 2. ფორმირება === | |||
=== 2. | ხელოსნები ჭურჭელს ხელით ან ყალიბების გამოყენებით ამზადებენ, სირთულისა და ფორმის მიხედვით. | ||
=== 3. პირველი გამოწვა (ბისკვიტი) === | |||
=== 3. | ნაჭრები შრება და იწვება ფორმის გასამაგრებლად მინანქრის გარეშე. | ||
=== 4. დეკორაცია === | |||
=== 4. | მინანქრის ქვეშ დიზაინი კობალტის ოქსიდით გამოიყენება. მინაპაკეტის დამუშავების შემდეგ, ფაიფური მეორე მაღალტემპერატურულ გამოწვაზე მინებად იქცევა. | ||
=== 5. მინანქრის გადაფარვა (არასავალდებულო) === | |||
=== 5. | მრავალფეროვანი ვერსიებისთვის, მინანქრის საღებავები ემატება და ხელახლა იწვება უფრო დაბალ ტემპერატურაზე (~800°C). | ||
< | <span id="Cultural_Significance"></span> | ||
== | == კულტურული მნიშვნელობა == | ||
არიტას ნაკეთობები იაპონური ფაიფურის, როგორც ხელოვნებისა და ინდუსტრიის, დასაწყისს წარმოადგენს. | |||
ეკონომიკის, ვაჭრობისა და მრეწველობის სამინისტროს (METI) მიერ იგი „იაპონიის ტრადიციულ ხელობად“ იქნა აღიარებული. | |||
ნაკეთობას იუნესკომ იაპონიის არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ინიციატივების ფარგლებში აღიარება აქვს მიღებული. | |||
ის კვლავაც ახდენს გავლენას თანამედროვე კერამიკულ ხელოვნებასა და სუფრის ჭურჭლის დიზაინზე მთელ მსოფლიოში. | |||
< | <span id="Arita_Ware_Today"></span> | ||
== | == არიტა უეარი დღეს == | ||
თანამედროვე არიტას მხატვრები ხშირად ურევენ საუკუნოვან ტექნიკას მინიმალისტურ თანამედროვე ესთეტიკასთან. | |||
არიტას ქალაქი ყოველ გაზაფხულზე მასპინძლობს „არიტას კერამიკის ბაზრობას“, რომელიც მილიონზე მეტ ვიზიტორს იზიდავს. | |||
ისეთი მუზეუმები, როგორიცაა ''კიუშუს კერამიკის მუზეუმი'' და ''არიტას ფაიფურის პარკი'', ინარჩუნებენ და პოპულარიზაციას უწევენ მემკვიდრეობას. | |||
== Categories == | == Categories == | ||
Line 159: | Line 102: | ||
[[Category:Ceramics]] | [[Category:Ceramics]] | ||
[[Category:Porcelain]] | [[Category:Porcelain]] | ||
[[Category:Porcelain of Japan]] | |||
[[Category:UNESCO Intangible Cultural Heritage (Japan)]] | [[Category:UNESCO Intangible Cultural Heritage (Japan)]] |
Latest revision as of 06:21, 16 July 2025
მიმოხილვა
არიტას ნაკეთობები (有田焼, არიტა-იაკი) იაპონური ფაიფურის ცნობილი სტილია, რომელიც XVII საუკუნის დასაწყისში ქალაქ არიტაში წარმოიშვა, რომელიც კიუშუს კუნძულზე, საგას პრეფექტურაში მდებარეობს. ცნობილია თავისი დახვეწილი სილამაზით, ნაზი მოხატულობითა და გლობალური გავლენით, არიტას ნაკეთობები იაპონიის ერთ-ერთი პირველი ფაიფურის ექსპორტი იყო და ხელი შეუწყო აღმოსავლეთ აზიური კერამიკის შესახებ ევროპული აღქმის ჩამოყალიბებას.
იგი ხასიათდება თავისი:
- თეთრი ფაიფურის ძირი
- კობალტის ლურჯი მინანქრის ქვეშ შეღებვა
- მოგვიანებით, მრავალფეროვანი მინანქრის მინანქრები (aka-e და kinrande სტილები)
ისტორია
წარმოშობა 17-ე საუკუნის დასაწყისში
არიტას ნაკეთობების ისტორია იწყება კაოლინის, ფაიფურის ძირითადი კომპონენტის, აღმოჩენით, არიტას მახლობლად, დაახლოებით 1616 წელს. ამბობენ, რომ ეს ხელობა კორეელმა მეთუნემ „ი სამ-პიონგმა“ (ასევე ცნობილი როგორც კანაგაე სანბეი) შემოიტანა, რომელსაც მიეწერება იაპონიის ფაიფურის ინდუსტრიის დაარსება კორეაში იაპონელების შემოსევების (1592–1598) დროს იძულებითი მიგრაციის შემდეგ.
ედოს პერიოდი: პოპულარობის აღზევება
მე-17 საუკუნის შუა პერიოდისთვის არიტას ნაკეთობები ფუფუნების საგნად ჩამოყალიბდა როგორც ქვეყნის შიგნით, ასევე მის ფარგლებს გარეთ. იმარის პორტის გავლით, ნიდერლანდების აღმოსავლეთ ინდოეთის კომპანია (VOC) მას ევროპაში ექსპორტზე ატარებდა, სადაც ის ჩინურ ფაიფურს კონკურენციას უწევდა და დიდი გავლენა მოახდინა დასავლურ კერამიკაზე.
მეიჯის პერიოდი და თანამედროვე დრო
არიტას მეთუნეები მეიჯის ეპოქაში ცვალებად ბაზრებს ეგუებოდნენ და დასავლურ ტექნიკასა და სტილებს იყენებდნენ. დღესაც არიტა ფაიფურის წარმოების ცენტრად რჩება, სადაც ტრადიციული მეთოდები თანამედროვე ინოვაციებთან არის შერწყმული.
Arita Ware-ის მახასიათებლები
მასალები
- კაოლინის თიხა იზუმიამას კარიერიდან
- მაღალ ტემპერატურაზე, დაახლოებით 1300°C ტემპერატურაზე გამოწვისას
- გამძლე, ვიტრიფიცირებული ფაიფურის კორპუსი
დეკორატიული ტექნიკა
ტექნიკა | აღწერა |
---|---|
მინანქრის ქვეშ ლურჯი (სომეცუკე) | შეღებილია კობალტის ლურჯით მინანქრისა და გამოწვის წინ. |
მინანქრის ქვეშ მინანქრის მინანქარი (აკა-ე) | წასმულია პირველი გამოწვის შემდეგ; მოიცავს ნათელ წითელ, მწვანე და ოქროსფერ ფერებს. |
კინრანდეს სტილი | შეიცავს ოქროს ფოთლებს და დახვეწილ ორნამენტებს. |
მოტივები და თემები
ტიპიური დიზაინები მოიცავს:
- ბუნება: პეონები, წეროები, ქლიავის ყვავილები
- ფოლკლორული და ლიტერატურული სცენები
- გეომეტრიული და არაბესკული ნიმუშები
- ჩინური სტილის პეიზაჟები (ექსპორტის ადრეული ფაზის დროს)
წარმოების პროცესი
1. თიხის მომზადება
კაოლინი მოიპოვება, დაქუცმაცდება და რაფინირდება ფაიფურის დასამუშავებელი კორპუსის ორგანიზაცია.
2. ფორმირება
ხელოსნები ჭურჭელს ხელით ან ყალიბების გამოყენებით ამზადებენ, სირთულისა და ფორმის მიხედვით.
3. პირველი გამოწვა (ბისკვიტი)
ნაჭრები შრება და იწვება ფორმის გასამაგრებლად მინანქრის გარეშე.
4. დეკორაცია
მინანქრის ქვეშ დიზაინი კობალტის ოქსიდით გამოიყენება. მინაპაკეტის დამუშავების შემდეგ, ფაიფური მეორე მაღალტემპერატურულ გამოწვაზე მინებად იქცევა.
5. მინანქრის გადაფარვა (არასავალდებულო)
მრავალფეროვანი ვერსიებისთვის, მინანქრის საღებავები ემატება და ხელახლა იწვება უფრო დაბალ ტემპერატურაზე (~800°C).
კულტურული მნიშვნელობა
არიტას ნაკეთობები იაპონური ფაიფურის, როგორც ხელოვნებისა და ინდუსტრიის, დასაწყისს წარმოადგენს.
ეკონომიკის, ვაჭრობისა და მრეწველობის სამინისტროს (METI) მიერ იგი „იაპონიის ტრადიციულ ხელობად“ იქნა აღიარებული.
ნაკეთობას იუნესკომ იაპონიის არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ინიციატივების ფარგლებში აღიარება აქვს მიღებული.
ის კვლავაც ახდენს გავლენას თანამედროვე კერამიკულ ხელოვნებასა და სუფრის ჭურჭლის დიზაინზე მთელ მსოფლიოში.
არიტა უეარი დღეს
თანამედროვე არიტას მხატვრები ხშირად ურევენ საუკუნოვან ტექნიკას მინიმალისტურ თანამედროვე ესთეტიკასთან.
არიტას ქალაქი ყოველ გაზაფხულზე მასპინძლობს „არიტას კერამიკის ბაზრობას“, რომელიც მილიონზე მეტ ვიზიტორს იზიდავს.
ისეთი მუზეუმები, როგორიცაა კიუშუს კერამიკის მუზეუმი და არიტას ფაიფურის პარკი, ინარჩუნებენ და პოპულარიზაციას უწევენ მემკვიდრეობას.