Arita Ware/is: Difference between revisions
Created page with "== Menningarleg þýðing ==" |
Updating to match new version of source page |
||
Line 1: | Line 1: | ||
<languages /> | <languages /> | ||
{{NeedsTranslation/hy}} | |||
== Yfirlit == | == Yfirlit == | ||
'''Arita-leirmunir''' (有田焼, Arita-yaki) er frægur stíll japansks postulíns sem á rætur sínar að rekja til fyrri hluta 17. aldar í bænum Arita, sem er staðsettur í Saga-héraði á eyjunni Kyushu. Arita-leirmunir eru þekktir fyrir fágaða fegurð, fínlega málun og alþjóðleg áhrif og voru ein af fyrstu útflutningsvörum Japans á postulíni og áttu þátt í að móta hugmyndir Evrópumanna um austur-asískt leir. | '''Arita-leirmunir''' (有田焼, Arita-yaki) er frægur stíll japansks postulíns sem á rætur sínar að rekja til fyrri hluta 17. aldar í bænum Arita, sem er staðsettur í Saga-héraði á eyjunni Kyushu. Arita-leirmunir eru þekktir fyrir fágaða fegurð, fínlega málun og alþjóðleg áhrif og voru ein af fyrstu útflutningsvörum Japans á postulíni og áttu þátt í að móta hugmyndir Evrópumanna um austur-asískt leir. |
Revision as of 21:41, 1 July 2025
⚠️ This page has not yet been translated into Armenian.
Yfirlit
Arita-leirmunir (有田焼, Arita-yaki) er frægur stíll japansks postulíns sem á rætur sínar að rekja til fyrri hluta 17. aldar í bænum Arita, sem er staðsettur í Saga-héraði á eyjunni Kyushu. Arita-leirmunir eru þekktir fyrir fágaða fegurð, fínlega málun og alþjóðleg áhrif og voru ein af fyrstu útflutningsvörum Japans á postulíni og áttu þátt í að móta hugmyndir Evrópumanna um austur-asískt leir.
Það einkennist af því að það:
- Hvítur postulínsbotn
- Kóbaltblár undirgljáa málverk
- Síðar, marglit enamel yfirgljái („aka-e“ og „kinrande“ stíll)
Saga
Uppruni snemma á 17. öld
Saga Arita-leirkerasmíða hefst með uppgötvun kaólíns, lykilþáttar postulíns, nálægt Arita um 1616. Sagt er að handverkið hafi verið kynnt til sögunnar af kóreska leirkerasmiðnum 'Yi Sam-pyeong (einnig þekktur sem Kanagae Sanbei), sem er eignaður stofnun japanskrar postulínsiðnaðar eftir nauðungarflutninga sína á meðan Japanir réðust inn í Kóreu (1592–1598).
Edo-tímabilið: Uppgangur
Um miðja 17. öld hafði Arita-leirmunir fest sig í sessi sem lúxusvara innanlands og erlendis. Hollenska Austur-Indíafélagið (VOC) flutti þá út til Evrópu í gegnum höfnina í Imari, þar sem þeir kepptu við kínverskt postulín og höfðu mikil áhrif á vestræna leirmuni.
Meiji-tímabilið og nútímann
Leirkerasmiðir frá Arita aðlöguðust breyttum mörkuðum og innleiddu vestrænar aðferðir og stíl á Meiji-tímabilinu. Í dag er Arita miðstöð framleiðslu á fínu postulíni, þar sem hefðbundnar aðferðir blandast saman við nútímanýjungar.
Einkenni Arita Ware
Efni
- Kaólínleir úr Izumiyama-námu
- Háhitastig við um 1300°C
- Sterkt, glerað postulínshús
Skreytingartækni
Tækni | Lýsing |
---|---|
Undirgljáa blár (Sometsuke) | Málaður með kóbaltbláum lit fyrir gljáningu og brennslu. |
Yfirgljáa glerungur (einnig þekkt sem Aka-e) | Settur á eftir fyrstu brennslu; inniheldur skærrauðan, grænan og gullinn lit. |
Kinrande stíll | Inniheldur gullblað og ítarlega skraut. |
Myndefni og þemu
Dæmigerðar hönnunaraðferðir eru meðal annars:
- Náttúra: peonur, trönur, plómublóm
- Þjóðsögur og bókmenntasvið
- Rúmfræðileg og arabesk mynstur
- Landslagsmyndir í kínverskum stíl (á fyrstu stigum útflutnings)
- == Framleiðsluferli ==
1. Leirgerð
Kaólín er unnið úr vinnsluefni, mulið og hreinsað til að framleiða vinnanlegt postulínslíkama.
2. Mótun
Handverksmenn móta ílát með því að handkasta eða móta, allt eftir flækjustigi og lögun.
3. Fyrsta brennsla (kex)
Bitarnir eru þurrkaðir og brenndir til að herða formið án gljáa.
4. Skreyting
Undirgljáa er borin á með kóbaltoxíði. Eftir gljáningu er postulínið glerjað við aðra háhitabrennslu.
5. Yfirgljáa með emaljeringu (valfrjálst)
Fyrir fjöllitar útgáfur er emaljering bætt við og brennt aftur við lægra hitastig (~800°C).
Menningarleg þýðing
Arita-leirmunir marka upphaf japansks postulíns sem listgrein og iðnaðar.
Það var útnefnt „hefðbundið handverk Japans“ af efnahags-, viðskipta- og iðnaðarráðuneytinu (METI).
Handverkið hefur hlotið viðurkenningu UNESCO sem hluta af verkefni Japans á sviði óefnislegrar menningararfs.
Það heldur áfram að hafa áhrif á nútíma keramiklist og borðbúnaðarhönnun um allan heim.
Arita Ware í dag
Nútímalistamenn Arita blanda oft saman aldagömlum aðferðum og lágmarks nútíma fagurfræði.
Bærinn Arita hýsir „Arita keramikmessuna“ á hverju vori og laðar að sér yfir milljón gesti.
Söfn eins og „Kyushu keramiksafnið“ og „Arita postulínsgarðurinn“ varðveita og kynna menningararfinn.