Karatsu Ware/is: Difference between revisions
Created page with "Karatsu Ware" |
Updating to match new version of source page |
||
(2 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
Line 1: | Line 1: | ||
<languages /> | <languages /> | ||
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> | |||
<div class="craftpedia-translation-warning"> | |||
⚠️ This article is currently being translated. Some languages may not be fully available yet. | |||
</div> | |||
</div> | |||
Karatsu-leirmunir (唐津焼 „Karatsu-yaki“) eru hefðbundin japansk leirmunir sem eiga rætur sínar að rekja til borgarinnar Karatsu í nútíma „Saga-héraði“ á eyjunni Kyushu. Karatsu-leirmunir eru þekktir fyrir jarðbundna fagurfræði, hagnýt form og fínlega gljáa og hafa verið í miklu uppáhaldi í aldaraðir, sérstaklega meðal temeistara og safnara sveitalegrar leirmuna. | Karatsu-leirmunir (唐津焼 „Karatsu-yaki“) eru hefðbundin japansk leirmunir sem eiga rætur sínar að rekja til borgarinnar Karatsu í nútíma „Saga-héraði“ á eyjunni Kyushu. Karatsu-leirmunir eru þekktir fyrir jarðbundna fagurfræði, hagnýt form og fínlega gljáa og hafa verið í miklu uppáhaldi í aldaraðir, sérstaklega meðal temeistara og safnara sveitalegrar leirmuna. | ||
Line 26: | Line 34: | ||
== Brennslutækni lokaafurðarinnar == | == Brennslutækni lokaafurðarinnar == | ||
Karatsu-leirmunir voru hefðbundið brenndir í „anagama“ (einsklefa) eða „noborigama“ (fjölklefa klifurofnum), sem gefa náttúrulega öskugljáa og ófyrirsjáanleg yfirborðsáhrif. Sumir ofnar nota enn viðarbrennslu í dag, á meðan aðrir hafa tekið upp gas- eða rafmagnsofna til að tryggja samræmi. | |||
</ | <span id="Techniques_and_traditions_of_Karatsu_Ware_today"></span> | ||
== Tækni og hefðir Karatsu-vöruframleiðslu í dag == | |||
Nokkrir nútíma leirkerasmiðir í Karatsu halda hefðinni áfram, sumir með ætterni sem rekja má aftur til upprunalegu kóresku leirkerasmiðjanna. Samtíma leirkerasmiðir sameina oft sögulegar aðferðir og persónulega nýsköpun. Meðal virtustu nútíma leirkerasmiðjanna eru: | |||
* '''Nakazato Tarōemon ofn''' – rekið af fjölskyldu lifandi þjóðargersema. | |||
* '''Ryumonji ofn''' – þekktur fyrir endurvakningu hefðbundinna forma. | |||
* '''Kōrai ofn''' – sérhæfir sig í Chōsen-karatsu. | |||
< | <span id="Cultural_Significance"></span> | ||
== Menningarleg þýðing == | |||
</ | |||
Karatsu-vörur eru djúpt tengdar „japönsku teathöfninni“ (sérstaklega „wabi-cha“-skólanum), þar sem daufur fegurð þeirra og áþreifanleg gæði eru mikils metin. Ólíkt fágaðri vörum eins og Arita-vörum leggja Karatsu-vörur áherslu á ófullkomleika, áferð og jarðliti. | |||
Árið 1983 voru Karatsu-leirmunir formlega útnefndir sem „hefðbundið handverk“ af japönsku ríkisstjórninni. Þeir eru enn tákn um ríka leirmunaarf Kyushu. | |||
< | <span id="Related_Styles"></span> | ||
== Tengdir stílar == | |||
</ | |||
* '''Hagi Ware''' – annar vinsæll te-athöfn, þekktur fyrir mjúka gljáa. | |||
* '''Arita Ware''' – postulín framleitt í nágrenninu með meiri fágun. | |||
* '''Takatori Ware''’ – hábrenndur steinleir frá sama svæði, einnig af kóreskum uppruna. | |||
* '''Takatori Ware'' | |||
< | <span id="See_also"></span> | ||
== | == Sjá einnig == | ||
* [[Japanese Pottery]] | * [[Japanese Pottery]] | ||
* [[Tea Ceremony]] | * [[Tea Ceremony]] |
Revision as of 14:12, 2 July 2025
⚠️ This article is currently being translated. Some languages may not be fully available yet.
Karatsu-leirmunir (唐津焼 „Karatsu-yaki“) eru hefðbundin japansk leirmunir sem eiga rætur sínar að rekja til borgarinnar Karatsu í nútíma „Saga-héraði“ á eyjunni Kyushu. Karatsu-leirmunir eru þekktir fyrir jarðbundna fagurfræði, hagnýt form og fínlega gljáa og hafa verið í miklu uppáhaldi í aldaraðir, sérstaklega meðal temeistara og safnara sveitalegrar leirmuna.
Saga
Karatsu-leirmunir eru frá síðari hluta „Momoyama-tímabilsins“ (síðar á 16. öld) þegar kóreskir leirkerasmiðir voru fluttir til Japans á meðan „Imjin-stríðin“ stóðu yfir (1592–1598). Þessir handverksmenn kynntu til sögunnar háþróaða ofnatækni og keramikaðferðir, sem leiddi til blómgunar leirkerasmiðja á Karatsu-svæðinu.
Vegna nálægðar við helstu viðskiptaleiðir og áhrifa frá nágrannaleirkerasmiðjum öðlaðist Karatsu-leirmunir fljótt vinsældir um allt vesturhluta Japans. Á „Edo-tímabilinu“ varð hann ein helsta gerð daglegs borðbúnaðar og teáhalda fyrir bæði samúraí og kaupmenn.
Einkenni
Karatsu-vörur eru þekktar fyrir:
- Járnríkur leir fenginn á staðnum frá Saga héraði.
- Einföld og náttúruleg form, oft hjóldregin með lágmarks skreytingum.
- Ýmis konar gljáa, þar á meðal:
- E-karatsu – skreytt með járnoxíð penslasmíði.
- Mishima-karatsu – innfelld mynstur í hvítum leir.
- Chōsen-karatsu – nefnt eftir kóreskum gljásamsetningum.
- Madara-karatsu – flekkótt gljáa sem myndast við bráðnun feldspats.
- Wabi-sabi fagurfræði, mjög metin í japönsku teathöfninni.
Brennslutækni lokaafurðarinnar
Karatsu-leirmunir voru hefðbundið brenndir í „anagama“ (einsklefa) eða „noborigama“ (fjölklefa klifurofnum), sem gefa náttúrulega öskugljáa og ófyrirsjáanleg yfirborðsáhrif. Sumir ofnar nota enn viðarbrennslu í dag, á meðan aðrir hafa tekið upp gas- eða rafmagnsofna til að tryggja samræmi.
Tækni og hefðir Karatsu-vöruframleiðslu í dag
Nokkrir nútíma leirkerasmiðir í Karatsu halda hefðinni áfram, sumir með ætterni sem rekja má aftur til upprunalegu kóresku leirkerasmiðjanna. Samtíma leirkerasmiðir sameina oft sögulegar aðferðir og persónulega nýsköpun. Meðal virtustu nútíma leirkerasmiðjanna eru:
- Nakazato Tarōemon ofn – rekið af fjölskyldu lifandi þjóðargersema.
- Ryumonji ofn – þekktur fyrir endurvakningu hefðbundinna forma.
- Kōrai ofn – sérhæfir sig í Chōsen-karatsu.
Menningarleg þýðing
Karatsu-vörur eru djúpt tengdar „japönsku teathöfninni“ (sérstaklega „wabi-cha“-skólanum), þar sem daufur fegurð þeirra og áþreifanleg gæði eru mikils metin. Ólíkt fágaðri vörum eins og Arita-vörum leggja Karatsu-vörur áherslu á ófullkomleika, áferð og jarðliti.
Árið 1983 voru Karatsu-leirmunir formlega útnefndir sem „hefðbundið handverk“ af japönsku ríkisstjórninni. Þeir eru enn tákn um ríka leirmunaarf Kyushu.
Tengdir stílar
- Hagi Ware – annar vinsæll te-athöfn, þekktur fyrir mjúka gljáa.
- Arita Ware – postulín framleitt í nágrenninu með meiri fágun.
- 'Takatori Ware’ – hábrenndur steinleir frá sama svæði, einnig af kóreskum uppruna.