Bizen Ware/be: Difference between revisions
Updating to match new version of source page |
Updating to match new version of source page |
||
Line 1: | Line 1: | ||
<languages /> | <languages /> | ||
[[File:Bizen.png|thumb|Bizen ware vessel, unglazed stoneware with natural ash glaze and fire marks. A product of anagama kiln firing, reflecting the rustic aesthetics of Okayama Prefecture’s ceramic tradition.]] | |||
«Бідзэн-які» (備前焼, «Бідзэн-які») — гэта тып традыцыйнай японскай керамікі, які паходзіць з правінцыі Бідзэн, што ў сучаснай прэфектуры Акаяма. Гэта адзін з найстарэйшых відаў керамікі ў Японіі, вядомы сваім характэрным чырванавата-карычневым колерам, адсутнасцю глазуры і зямлістымі, рустычнымі тэкстурамі. | «Бідзэн-які» (備前焼, «Бідзэн-які») — гэта тып традыцыйнай японскай керамікі, які паходзіць з правінцыі Бідзэн, што ў сучаснай прэфектуры Акаяма. Гэта адзін з найстарэйшых відаў керамікі ў Японіі, вядомы сваім характэрным чырванавата-карычневым колерам, адсутнасцю глазуры і зямлістымі, рустычнымі тэкстурамі. |
Latest revision as of 05:27, 17 July 2025

«Бідзэн-які» (備前焼, «Бідзэн-які») — гэта тып традыцыйнай японскай керамікі, які паходзіць з правінцыі Бідзэн, што ў сучаснай прэфектуры Акаяма. Гэта адзін з найстарэйшых відаў керамікі ў Японіі, вядомы сваім характэрным чырванавата-карычневым колерам, адсутнасцю глазуры і зямлістымі, рустычнымі тэкстурамі.
Посуд бідзэн мае статус важнай нематэрыяльнай культурнай каштоўнасці Японіі, а печы бідзэн прызнаны аднымі з шасці старажытных печаў Японіі (日本六古窯, «Ніхон Роккойо»).
Агляд
Вырабы бідзэн характарызуюцца:
- Выкарыстаннем высакаякаснай гліны з рэгіёна Імбе
- Абпалам без глазуры (тэхніка, вядомая як «якісіме»)
- Працяглым, павольным абпалам дроў у традыцыйных печах анагама або нобарыгама
- Натуральнымі ўзорамі, створанымі агнём, попелам і размяшчэннем у печы
Кожны выраб бідзэн лічыцца ўнікальным, бо канчатковая эстэтыка вызначаецца натуральнымі эфектамі печы, а не прыкладным дэкорам.
Гісторыя
Паходжанне
Паходжанне керамікі бідзэн бярэ свой пачатак прынамсі з перыяду Хэйан (794–1185), яго карані сягаюць керамікі суэ, ранейшай формы неглазураванай керамікі. Да перыяду Камакура (1185–1333) кераміка бідзэн ператварылася ў адметны стыль з трывалымі ўжытковымі вырабамі.
Феадальнае заступніцтва
У перыяды Муромаці (1336–1573) і Эдо (1603–1868) вырабы бідзэн квітнелі пад заступніцтвам клана Ікэда і мясцовых даймё. Яны шырока выкарыстоўваліся для чайных цырымоній, кухоннага посуду і ў рэлігійных мэтах.
Заняпад і адраджэнне
Перыяд Мэйдзі (1868–1912) прынёс індустрыялізацыю і зніжэнне попыту. Аднак у 20 стагоддзі кераміка бідзэн адрадзілася дзякуючы намаганням майстроў-ганчароў, такіх як «Канесігэ Тоё», якога пазней назвалі «жывым нацыянальным скарбам».
Гліна і матэрыялы
Для вырабу вырабаў з бідзэн выкарыстоўваецца гліна з высокім утрыманнем жалеза (хіёсэ), якая сустракаецца ў Бідзэне і бліжэйшых раёнах. Гліна:
- Вытрымліваецца некалькі гадоў для павышэння пластычнасці і трываласці
- Коўкая, але трывалая пасля абпалу
- Вельмі рэагуе на попел і полымя, што дазваляе ствараць натуральныя дэкаратыўныя эфекты
Печы і метады абпалу
Традыцыйныя печы
Вырабы бідзэн звычайна абпальваюцца ў:
- печах Анагама: аднакамерных печах тунэльнай формы, убудаваных у схілы
- печах Нобарыгама: шматкамерных печах ступеністай формы, размешчаных на схіле пагорка
Працэс абпалу
- Абпал дроў працягваецца бесперапынна 10–14 дзён
- Тэмпература дасягае 1300°C (2370°F)
- Попел ад хвоі плавіцца і зліваецца з паверхняй
- Глазура не наносіцца; аздабленне паверхні дасягаецца выключна за кошт эфекту печы
Эстэтычныя характарыстыкі
Канчатковы выгляд посуду Бідзэн залежыць ад:
- Размяшчэння ў печы (спераду, збоку, у вуглях)
- Адкладаў попелу і дыму
- Пароды драўніны (звычайна хвоя)
Распаўсюджаныя ўзоры паверхні
Узор | Апісанне |
---|---|
Гома (胡麻) | Плямы, падобныя на кунжут, утвораныя расплаўленым хваёвым попелам |
Хідасукі (緋襷) | Чырвона-карычневыя лініі, створаныя шляхам абкручвання рысавай саломы вакол кавалка |
Батамочы (牡丹餅) | Круглыя сляды, выкліканыя размяшчэннем невялікіх дыскаў на паверхні для блакавання попелу |
Ёхэн (窯変) | Выпадковыя змены колеру і эфекты, выкліканыя полымем |
Формы і выкарыстанне
Бізен-посуд уключае шырокі спектр як функцыянальных, так і цырыманіяльных формаў:
Функцыянальны посуд
- Банкі з вадой (мизусаси)
- Чайныя міскі (чаван)
- Вазы для кветак (hanaire)
- Бутэлькі і кубкі для сакэ (такуры і гуіномі)
- Ступкі і слоікі для захоўвання
Мастацкае і цырыманіяльнае выкарыстанне
- Гаршкі для бонсай
- Скульптурныя творы
- Вазы-ікебаны
- Прыналежнасці для чайнай цырымоніі
Культурнае значэнне
- Посуд бідзэн цесна звязаны з эстэтыкай вабі-сабі, якая шануе недасканаласць і натуральную прыгажосць.
- Ён застаецца ўлюбёным сярод чайных майстроў, ікебанаў і калекцыянераў керамікі.
- Многія ганчары бідзэн працягваюць вырабляць вырабы, выкарыстоўваючы шматвяковыя тэхнікі, якія перадаваліся з пакалення ў пакаленне.
Знакамітыя месцы для выпякання керамікі
- Вёска Імбе (伊部町): Традыцыйны цэнтр керамікі Бідзэн; праводзіць фестывалі керамікі і мае шмат дзеючых печаў.
- Старая школа Імбе (Музей традыцыйнай і сучаснай керамікі Бідзэн)
- Печ Канесігэ Тоё: Захоўваецца ў адукацыйных мэтах
Сучасная практыка
Сёння кераміку Бідзэн вырабляюць як традыцыйныя, так і сучасныя ганчары. У той час як некаторыя захоўваюць старажытныя метады, іншыя эксперыментуюць з формай і функцыянальнасцю. Кожную восень у рэгіёне праводзіцца «Фестываль керамікі Бідзэн», які прыцягвае тысячы наведвальнікаў і калекцыянераў.
Выбітныя ганчары Бідзэн
- Канесігэ Тоё (1896–1967) – Жывы нацыянальны скарб
- Ямамота Тодзан
- Фудзівара Кэй – Таксама прызнаны Жывым нацыянальным скарбам
- Какурэдзакі Рюіці – Сучасны інаватар