บิเซ็นแวร์

'Bizen ware (備前焼, Bizen-yaki) เป็นเครื่องปั้นดินเผาแบบดั้งเดิมของญี่ปุ่นชนิดหนึ่งซึ่งมีต้นกำเนิดมาจาก จังหวัด Bizen ซึ่งปัจจุบันคือ จังหวัด Okayama ถือเป็นเครื่องปั้นดินเผาที่เก่าแก่ที่สุดชนิดหนึ่งในญี่ปุ่น โดดเด่นด้วยสีน้ำตาลแดงอันเป็นเอกลักษณ์ ไม่เคลือบ และมีเนื้อสัมผัสแบบดินเผาและแบบชนบท
เครื่องปั้นดินเผาบิเซ็นได้รับการยกย่องให้เป็นทรัพย์สินทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ที่สำคัญของญี่ปุ่น และเตาเผาบิเซ็นยังได้รับการยอมรับให้เป็นหนึ่งในหกเตาเผาโบราณของญี่ปุ่น (日本六古窯, Nihon Rokkoyō)
ภาพรวม
เครื่องปั้นดินเผาบิเซ็นมีลักษณะเด่นคือ:
- ใช้ดินเหนียวคุณภาพสูงจากภูมิภาคอิมเบะ
- เผาโดยไม่เคลือบ (เทคนิคที่เรียกว่า ยากิชิเมะ)
- เผาไม้ช้าๆ เป็นเวลานานในเตาเผาอะนากามะหรือโนโบริกามะแบบดั้งเดิม
- ลวดลายธรรมชาติที่สร้างขึ้นจากไฟ ขี้เถ้า และการวางในเตาเผา
เครื่องปั้นดินเผา Bizen แต่ละชิ้นถือว่ามีความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว เนื่องจากความสวยงามขั้นสุดท้ายนั้นขึ้นอยู่กับเอฟเฟกต์ของเตาเผาตามธรรมชาติ มากกว่าการตกแต่งที่ใช้
ประวัติ
ต้นกำเนิด
ต้นกำเนิดของเครื่องปั้นดินเผาบิเซ็นย้อนกลับไปได้อย่างน้อยก็ใน ยุคเฮอัน (794–1185) โดยมีรากฐานมาจากเครื่องปั้นดินเผาซูเอะ ซึ่งเป็นเครื่องปั้นดินเผาหินที่ไม่ได้เคลือบในยุคแรก เมื่อถึง ยุคคามาคุระ (1185–1333) เครื่องปั้นดินเผาบิเซ็นได้รับการพัฒนาจนกลายเป็นรูปแบบที่โดดเด่นด้วยเครื่องปั้นดินเผาอเนกประสงค์ที่มีความทนทาน
ระบบอุปถัมภ์แบบศักดินา
ในช่วงยุคมุโระมาจิ (ค.ศ. 1336–1573) และยุคเอโดะ (ค.ศ. 1603–1868) เครื่องปั้นดินเผาบิเซ็นได้รับความนิยมภายใต้การอุปถัมภ์ของตระกูลอิเคดะและไดเมียวในพื้นที่ เครื่องปั้นดินเผาบิเซ็นใช้กันอย่างแพร่หลายในพิธีชงชา เครื่องครัว และงานศาสนา
ความเสื่อมถอยและการฟื้นคืนชีพ
ยุคเมจิ (ค.ศ. 1868–1912) นำไปสู่การปฏิวัติอุตสาหกรรมและความต้องการลดลง อย่างไรก็ตาม เครื่องปั้นดินเผาบิเซ็นได้รับการฟื้นคืนชีพในศตวรรษที่ 20 ผ่านความพยายามของช่างปั้นหม้อผู้เชี่ยวชาญ เช่น คาเนชิเงะ โทโย ซึ่งต่อมาได้รับการยกย่องให้เป็น สมบัติของชาติที่มีชีวิต
ดินเหนียวและวัสดุ
เครื่องปั้นดินเผาบิเซ็นใช้ดินเหนียวที่มีธาตุเหล็กสูง (ฮิโยเสะ) ซึ่งพบได้ในท้องถิ่นบิเซ็นและพื้นที่ใกล้เคียง ดินเหนียวมีคุณสมบัติดังนี้:
- ผ่านการบ่มเป็นเวลาหลายปีเพื่อเพิ่มความยืดหยุ่นและความแข็งแรง
- ขึ้นรูปได้ง่ายแต่ทนทานหลังการเผา
- มีปฏิกิริยากับขี้เถ้าและเปลวไฟได้ดี ทำให้มีเอฟเฟกต์ตกแต่งตามธรรมชาติ
เตาเผาและเทคนิคการเผา
เตาเผาแบบดั้งเดิม
เครื่องปั้นดินเผาบิเซ็นโดยทั่วไปจะเผาใน:
- เตาเผาอะนากามะ: เตาเผาแบบห้องเดียวทรงอุโมงค์ที่สร้างบนเนินลาด
- เตาเผาโนโบริกามะ: เตาเผาแบบหลายห้องแบบขั้นบันไดที่จัดวางบนเนินเขา
กระบวนการเผา
- การเผาด้วยไม้ใช้เวลาต่อเนื่อง 10–14 วัน
- อุณหภูมิสูงถึง 1,300°C (2,370°F)
- เถ้าจากไม้สนละลายและหลอมรวมกับพื้นผิว
- ไม่มีการเคลือบผิว พื้นผิวสำเร็จได้โดยใช้เทคนิคจากเตาเผาเท่านั้น
ลักษณะความงาม
ลักษณะภายนอกของเครื่องปั้นดินเผาบิเซ็นขึ้นอยู่กับ:
- ตำแหน่งในเตาเผา (ด้านหน้า ด้านข้าง ฝังอยู่ใต้ถ่านไฟ)
- ตะกอนขี้เถ้าและการไหลของเปลวไฟ
- ประเภทของไม้ที่ใช้ (โดยทั่วไปคือไม้สน)
รูปแบบพื้นผิวทั่วไป
รูปแบบ | คำอธิบาย |
---|---|
โกมะ (胡麻) | จุดคล้ายงาที่เกิดจากขี้เถ้าสนที่ละลาย |
ฮิดะสึกิ (緋襷) | เส้นสีน้ำตาลแดงที่สร้างขึ้นโดยการพันฟางข้าวไว้รอบชิ้นงาน |
โบตาโมจิ (牡丹餅) | รอยวงกลมที่เกิดจากการวางแผ่นกลมเล็กๆ บนพื้นผิวเพื่อปิดกั้นขี้เถ้า |
โยเฮน (窯変) | การเปลี่ยนสีและเอฟเฟกต์ที่เกิดจากเปลวไฟแบบสุ่ม |
รูปแบบและการใช้งาน
เครื่องปั้นดินเผาบิเซ็นมีหลากหลายรูปแบบทั้งแบบใช้งานและแบบพิธีกรรม:
เครื่องใช้สอย
- เหยือกน้ำ (มิซึซาชิ)
- กาน้ำชา (ชวัน)
- แจกันดอกไม้ (ฮาแนร์)
- ขวดและถ้วยสาเก (โทคุริและกินโนมิ)
- ครกและโถเก็บ
การใช้ในเชิงศิลปะและพิธีกรรม
- กระถางบอนไซ
- งานประติมากรรม
- แจกันอิเคบานะ
- อุปกรณ์ประกอบพิธีชงชา
ความสำคัญทางวัฒนธรรม
- เครื่องปั้นดินเผาบิเซ็นมีความเกี่ยวพันอย่างใกล้ชิดกับ 'สุนทรียศาสตร์แบบวาบิ-ซาบิ ซึ่งให้ความสำคัญกับความไม่สมบูรณ์แบบและความงามตามธรรมชาติ
- เครื่องปั้นดินเผาบิเซ็นยังคงเป็นที่ชื่นชอบในหมู่ปรมาจารย์ด้านชา ผู้ฝึกฝนอิเคบานะ และนักสะสมเครื่องปั้นดินเผา
- ช่างปั้นเครื่องปั้นดินเผาบิเซ็นจำนวนมากยังคงผลิตชิ้นงานโดยใช้เทคนิคเก่าแก่หลายศตวรรษที่สืบทอดกันมาในครอบครัว
แหล่งเตาเผาที่มีชื่อเสียง
- หมู่บ้านอิมเบะ (伊部町): ศูนย์กลางเครื่องปั้นดินเผาบิเซ็นแบบดั้งเดิม จัดงานเทศกาลเครื่องปั้นดินเผาและเป็นที่ตั้งของเตาเผาที่ยังใช้งานได้จำนวนมาก
- โรงเรียนอิมเบะเก่า (พิพิธภัณฑ์ศิลปะร่วมสมัยและดั้งเดิมของเครื่องปั้นดินเผาบิเซ็น)
- เตาเผาของคาเนชิเงะ โทโย: อนุรักษ์ไว้เพื่อวัตถุประสงค์ทางการศึกษา
การปฏิบัติร่วมสมัย
ปัจจุบันเครื่องปั้นดินเผาบิเซ็นผลิตโดยช่างปั้นหม้อทั้งแบบดั้งเดิมและแบบสมัยใหม่ ในขณะที่บางคนยังคงใช้กรรมวิธีแบบโบราณ ในขณะที่บางคนก็ทดลองกับรูปแบบและการใช้งาน ภูมิภาคนี้เป็นเจ้าภาพจัดเทศกาลเครื่องปั้นดินเผาบิเซ็นทุกฤดูใบไม้ร่วง ซึ่งดึงดูดนักท่องเที่ยวและนักสะสมหลายพันคน
ช่างปั้นหม้อชื่อดังของบิเซ็น
- คาเนชิเงะ โทโย (1896–1967) – สมบัติล้ำค่าของชาติที่ยังมีชีวิต
- ยามาโมโตะ โทซัน
- ฟูจิวาระ เค – ได้รับการขนานนามให้เป็นสมบัติล้ำค่าของชาติที่ยังมีชีวิตด้วย
- คาคุเรซากิ ริวอิจิ – นักสร้างสรรค์ร่วมสมัย